Nếu đi du lịch không phải chỉ để chiêm ngưỡng cảnh đẹp hay vui chơi mà còn là dịp cảm nhận thế giới, thì ai đó chỉ cần bỏ chút thời gian nghỉ hè qua vài địa danh nổi tiếng sẽ thấy thế giới chúng ta đã trở nên ngột ngạt như thế nào…
Vatican, nằm giữa thủ đô Ý, nổi tiếng không phải chỉ vì là điểm du lịch đơn thuần mà còn là nơi hành hương của hàng triệu tín đồ Cơ đốc giáo. Thời tiết mùa hè ở Ý tương đối khắc nghiệt, có ngày nắng nóng đến 36 -37 độ C. Tuy vậy, bất chấp cái nóng từ sáng đến chiều trước giáo đường San Pietro nổi tiếng lúc nào cũng là hàng người dài cả cây số chờ vào bên trong. Dưới không khí oi nồng lẫn âm thanh ồn ào hỗn độn. mọi người vẫn cố gắng bình tỉnh nhích từng bước một như hiểu rằng kiểu chờ đợi cực nhọc này là điều không có gì quá xa lạ trong thời buổi hiện đại.
Cảnh quan bên trong San Pietro là một kiệt tác với vô vàn tranh, tượng của những họa sĩ vĩ đại. Bất cứ bảo tàng nào trên thế giới chỉ cần sở hữu một tác phẩm nhỏ ở đây thôi cũng đủ trở nên nổi tiếng. Nhưng dù có ”cắn răng” chịu một giờ giăng nắng để lọt vào đây, du khách cũng không được đền bù nhiều thời gian, không gian cho thưởng thức nghệ thuật hay yên tâm cầu nguyện, Xung quanh là dòng người lũ lượt như những đợt sóng cứ cuốn mọi người trôi theo. Vừa dừng chân trước một pho tượng hay một bức tranh nào đó, chưa kịp ngắm nhìn thì từ phía sau bạn như đã có ai muốn đẩy tới phía trước rồi. Muốn chụp ảnh lưu niệm? Phải nhanh chân lẹ tay, bạn chỉ có vài giây để có tấm ảnh ưng ý mà không bị hình bóng người lạ xen vào.
Cái góc nổi tiếng nhất của San Pietro là nơi đặt bức tượng La Pieta nồi tiếng của Michelangelo rất dễ nhận biết. Đó là nơi khi bước vào, với chiều cao khiêm tốn của người Việt Nam chỉ có thể thấy toàn lưng của các du khách khác. Trong đám đông lố nhố đó, ai cũng cố lấn tới, tay cố giơ máy ảnh lên thật cao qua khỏi đầu người trước mặt để hy vọng chụp được bức ảnh kỷ niệm bức tượng nhỏ bé nằm tít trong góc nhà thờ xa phía sau tấm kính bảo vệ. Có được vài phút yên tỉnh để ngắm kiệt tác đức mẹ bồng chúa quá vĩ đại đó là hầu như không thể.
Giá trị nghệ thuật, vẻ đẹp của mỗi nơi mỗi khác nhưng cảnh tượng xếp hàng chờ đợi dưới nắng nóng thì không chỉ có ở Vatican. Ở bảo tàng Accademia (Florence) cách đó hơn trăm cây số hay ở Hagia Sophia (Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ) cách đó hơn ngàn cây số đều giống nhau. Thật sự là một người sức khỏe bình thường sau nhiều giờ phơi nắng, chen chút chắc khó còn đủ sự thanh thản để cảm nhận vẻ đẹp tượng David trong Accademia hay những phù điểu khảm đá nổi tiếng trong Hagia Sophia. Chắc rằng rất nhiều khách tham quan thấy hài lòng với việc được lọt vào những nơi đó hơn là được chiêm ngưỡng tác phẩm nghệ thuật.
Kiểu thỏa mãn trái khoáy như vậy của du khách cũng dễ thấy Ở Vienna (Áo), quê hương của nhà soạn nhạc thiên tài Mozart. Đến thủ đô âm nhạc này phần lớn khách thập phương có nhu cầu đến phòng hòa nhạc. Được nghe nhạc Mozart trên chính quê hương ông thì còn gì bằng. Chính vì lượng cầu quá lớn mà một thị trường đồ sộ đã hình thành. Hàng ngày có rất nhiều buổi hòa nhạc lớn nhỏ được tổ chức đáp ứng thị hiếu du khách. Vé hòa nhạc được bày và rao bán khắp nơi, từ những phòng vé chính thức đến sạp báo, tiệm tạp hóa và cả người bán rong. Trên các diễn đàn du lịch người ta ít bàn đến vẻ đẹp của âm nhạc Mozart mà bàn nhiều đến cách thức làm thế nào để kiếm được vé tốt. Cơ hội cho một du khách thỏa mãn vì chạy vạy lấy được tấm vé tốt lớn hơn nhiều so với cơ hội thỏa mãn vì được thưởng thức nhạc một cách yên bình.
Nếu quan niệm rằng nghệ thuật vị nhân sinh, những nghệ sĩ tạo ra những tác phẩm để phục vụ nhân loại, thì ngày nay chính những làn sóng người tràn ngập đi tìm kiếm chiêm ngưỡng vẻ đẹp đó đang làm những kiệt tác mất dần sự trọn vẹn của ý nghĩa tồn tại.
Thậm chí nhiều nơi vì sợ hơi thở của du khách có thể làm hỏng các tác phẩm nghệ thuật mà các tác phẩm thật luôn được cất giữ cẩn thận, du khách chỉ có thể thưởng thức tác phẩm “nhái”. Hoặc khách du lịch khi thăm viếng một công trình kiến trúc hay đền đài nào đó rất thường xuyên lâm vào cảnh trớ trêu: nơi đẹp nhất, tốt nhất của công trình sẽ bị chặn lại không cho tham quan.
Dường như sự ngột ngạt của làn sóng du lịch không chỉ tác động lên thể xác con người mà còn đang làm biến dạng dần bầu không khí nhân văn.
Venice- điểm du lịch nổi tiếng thường được cho là điểm đến của giới thượng lưu vì giá cả ở đây rất đắt đỏ, Nhưng nếu bạn không giàu, đến đây vào đỉnh điểm mùa du lịch hè, bạn cũng có thể thấy bớt phần nào mặc cảm. Bởi vì dù giàu hay nghèo, ai cũng phải hòa vào dòng người lũ lượt nhích từng bước một trên khắp những con đường , những chiếc cầu nhỏ bé như mê hồn trận ở đây.
Với du khách sự bình đẳng nhất thời có thể tồn tại trong phút chốc, nhưng với người dân nghèo khó nhập cư để kiếm sống bám vào du khách thì hoàn toàn không. Không khó để bắt gặp đâu đó trên đường phố Venice những người bán hàng rong với một vài chai nước trên tay hay vài hàng hóa lưu niệm rẻ tiền. Họ rao hàng đến khàn cả cổ, chèo kéo … chỉ hy vọng ai đó trong dòng người đang cười nói hạnh phúc chịu làm ơn chi ra vài đồng. Đâu đó trong bóng mát hiếm hoi bên vệ đường giữa trưa hè, vài người lang thang ngồi tĩnh lặng có lẽ vì quá mệt mỏi, ánh mắt đờ đẫn nhìn những “mặt hoa, da phấn, sắc màu lòe loẹt” diễu qua trước mặt. Họ đang nghĩ gì? Có thể là khi nào họ chạm được vào thế giới những người may mắn đó.
Chèo kéo, ăn xin, móc túi… là những “mặt hàng” không hiếm ở những địa điểm du lịch lớn như Barcelona, Rome, Paris, Prague… Hình ảnh giàu nghèo thì ở đâu cũng có, nhưng sự tồn tại song song của chúng bên cạnh những kỳ quan, những di sản thế giới như trêu ngươi số phận, trêu ngươi loài người.
Du lịch đang trở thành thời thượng. Và có vẻ như các danh lam thắng cảnh, công trình nghệ thuật đang chết ngộp vì con virus mang tên du lịch đó.
